Het is mijn missie om gezond voedsel te produceren terwijl ik het leven in de bodem regionaal stimuleer. Hierbij heb ik de intentie om een nationale impact te hebben, met als doelstelling om van een hectare grond een ‘Soil Carbon Sponge’ te maken in 1 jaar tijd. Daarmee help ik bij het herontwerpen van Natuur ter bevordering van menselijk Welzijn & Gezondheid binnen een stabiel klimaat.
Voor mijn school ben ik een eenjarige stage aan het lopen bij de Herenboeren Heemstede. Bij deze boerderij ben ik bezig met bodemregeneratie. Meestal wordt hiervoor o.a. compost gebruikt. Compost wordt over het algemeen gebruikt om onttrokken mineralen weer aan te vullen en het organisch stofgehalte te verhogen. Gangbaar is dan om 20 kuub compost per hectare uit te rijden. Van de ‘compost’, die ik leer maken op de SoilFoodWeb school heb ik maar 1 kuub van nodig per hectare. Waarom is er zo’n groot verschil en wat maakt deze ‘compost’ dan zo bijzonder? Dat ga ik kort toelichten.
De ‘compost’ die ik wil maken is een beetje anders dan de compost die je gewend bent. Op het eerste gezicht lijkt de compost niet eens hetzelfde als wat je in het tuincentrum koopt. Het lijkt op compost die nog niet goed gecomposteerd is. Waar de ‘compost’ zich in onderscheidt zijn de aanwezige micro-organismen. Daar waar gangbare compost nagenoeg steriel is, zit de ‘compost’ die ik maak tjok vol met micro-organismen. Het is om die reden dat ik de ‘compost’ verder een microbiologische preparaat noem. Zo’n preparaat beoordeel ik met een microscoop. Hieronder zie je een voorbeeld naar wat ik dan kijk.
Zo tel ik de aantallen en meet ik het volume van enkele organismen die gewenst zijn in een gezonde bodem. Ik let hierbij op schimmels, bacteriën, protozoa en nematoden etc. Deze organismen samen wordt het bodem-voedsel-web genoemd.
De organisme hierboven in het filmpje is een root-feeding nematode. Deze nematode is aangetroffen in de boomgaard van de Herenboeren Heemstede. Zonder predatie van deze nematode, zal deze zich ongebreideld voortplanten en de boomgaard aanzienlijke schade berokkenen. Dit is dan ook een reden waarom je een bodem-voedsel-web nodig hebt.
Waarom heb je het bodem-voedsel-web nog meer voor nodig in de bodem?
Gevolgen Groene Revolutie
We nemen even een stapje terug om dit concept te begrijpen. Door eeuwen te ploegen en de laatste eeuw de middelen van de ‘Groene Revolutie’ toe te passen, hebben we onze bodems uitgeput en gesteriliseerd, het bodem-voedsel-web is daarmee afwezig. Eutrofiëring, bodem-compactie en aantasting van het voedsel door ziekten en plagen zijn hiervan het gevolg. Ook bevat ons voedsel steeds minder nutriënten. Daarnaast lijkt er een verband te zijn tussen een tanende microbioom van de mens, en het tanende microbioom in de bodem en op het gewas. Een oplossing is om meer te gebruiken van wat we al deden, namelijk meer en dieper ploegen, meer kunstmest en meer pesticiden toepassen. Maar die weg lijkt eindig te zijn….
Kunstmest maken is zeer energie intens, komt van ver en van sommige mineralen raken de voorraden in de mijnen op. Ploegen blijkt erg schadelijk te zijn voor de bodem, je verstoort namelijk het leven in de bodem. Ook komt er flink wat CO2 vrij uit de bodem bij het ploegen en houdt de bodem minder water vast. Tenslotte hebben de pesticiden een grote impact op al het leven, niet alleen de ‘plagen en ziektes’.
Van grond naar Spons
Compost die ik wil maken en geanalyseerd wordt op de aanwezige bodem-voedsel-web, noemen we dus een microbiële preparaat. Zo’n preparaat is een middel om de ontbrekende organismen in de bodem weer aan te vullen. De organismen samen vervullen namelijk bepaalde functies voor ons in de bodem. Want het leven is niet per toeval zo ontstaan zoals ze ooit was. Het zijn de micro-organismen die van de grond een spons maken. Het is op een sponzige bodem waarop een maatschappij kan gedijen.
Voordelen bodemvoedselweb
- Minder tot zelfs geen kunstmest nodig vanwege een natuurlijke nutriëntencyclus. Je krijgt dan weer voedsel dat rijk is aan nutriënten. In het geval van een monocultuur dat bijvoorbeeld veel stikstof gebruikt, dan zou je wel moeten aanvullen met een mineraal.
- Geen pesticiden ter preventie nodig, want ziekten en plagen worden in toom gehouden door andere (gewenste) organismen. Dit stoelt op Consumeren van elkaar, Competitie om voedsel en Competitie voor een plekje op de plant. Je gebruikt pesticiden dus alleen als dingen echt verkeerd gaan. Maar bij het toepassen van grote diversiteit breekt er zelden een ziekte uit.
- Een bodem met het complete bodemvoedselweb houdt beter water en koolstof vast. Je hebt dan in wezen een sponsige bodem.
- Een bodem met het complete bodemvoedselweb kan zelfs gifstoffen afbreken, forever chemicals zoals PFA’s daargelaten.
- Verbeter je de bodem op grote schaal, dan verbeter je de atmosfeer. Je past dus klimaatadaptatie toe.
- Ten slotte lijkt er een positief verband te zijn tussen een bodem met een gezonde microbioom (bodemvoedselweb) en een gezond microbioom in de darmen van mens en dier.
Het concept van de pilot betreft het hoogwaardige verwerken van organische reststromen uit de horeca, boomverzorgers en bierbrouwers tot microbiologische preparaten. Ik heb dan ook een oproep gedaan voor het verzamelen van reststromen zodat ik deze preparaten kan maken voor mijn stage. Deze preparaten wil ik vervolgens naar de landbouw brengen, bijvoorbeeld naar een betrokken partij zoals de Herenboeren Heemstede. De landbouw zal deze producten gebruiken om hun grond weer vruchtbaar en levend te maken. Boeren zullen vervolgens groenten en fruit kweken volgens regeneratieve methoden.
De gemeten parameters tijdens het project:
- Compactie bodem (dichtheid)
- bodem-voedsel-web
- Koolstof in de bodem
- Water opslag in de bodem
- Productie van de boer in kg per hectare (kwantiteit)
- Nutriënten dichtheid van het voedsel (kwaliteit)
- Bespaarde afval van de betrokken partijen (horeca, boomverzorgers, bierbrouwers)
Deze parameters worden op meerdere momenten gedurende het jaar gemeten om de impact van ons handelen te bepalen.
Op naar een succesvolle pilot!